Hét startpunt voor culturele beleving in eigen land

Silvester Zwaneveld
Interview

5 vragen aan… Silvester Zwaneveld

Je bent cabaretier, regisseur, auteur, animator én spreker over kunstmatige intelligentie. Wat verbindt al die werelden voor jou?

Wat verbindt al die werelden voor mij? Het antwoord is simpel: ik ben een verhalenverteller. Of het nu op het toneel is, in een boek, als animatie of tijdens een lezing, de vorm waarin ik mijn verhaal vertel, wordt altijd gedicteerd door de inhoud. Voor mij geldt: vorm volgt inhoud. Soms vraagt een verhaal om de intimiteit en directheid van een podium, soms om de verbeeldingskracht van een boek, en steeds vaker ontdek ik dat animatie een verhaal kan tillen naar een plek waar woorden of live performance niet kunnen komen.

Ik bevind me in de luxe positie dat ik inmiddels oud genoeg ben om meerdere ambachten te hebben ontwikkeld. Ik kan verhalen tot leven wekken in theater, in beeld, in geluid. Dat is een ongekende vrijheid: de vrijheid om te kiezen welke vorm het verhaal het beste recht doet. Of ik nu regisseer, schrijf, speel of animeer, één ding blijft altijd overeind: het verhaal staat voorop. Alles begint en eindigt met dat ene idee dat verteld moet worden. En ik heb het geluk dat ik die verhalen in elke vorm kan vangen. En daar geniet ik elke dag opnieuw van.

Hoe verandert AI volgens jou de manier waarop we cultuur maken en beleven? En zie je dat als een bedreiging of als een kans?

Ik zie AI absoluut niet als een bedreiging. Sterker nog, ik zie het als een enorme kans. Ik ben iemand met een aangeboren techno-joy – ik geniet van techniek en duik er graag volledig in. Dat doe ik nu ook met AI, en dat enthousiasme deel ik tijdens mijn lezing AI voor Beginners, waarmee ik momenteel door het land tour. Misschien helpt het dat ik nog zonder computer ben opgegroeid. Mijn eerste baantjes als grafisch ontwerper en editor waren volledig analoog. Sindsdien heb ik talloze technologische veranderingen meegemaakt en omarmd. Elke nieuwe ontwikkeling zag ik als een kans om mijn creatieve proces te verrijken en te versnellen. AI is daarin de volgende stap.

Voor mij is AI vooral een extra tool die het creatieve proces sneller en gemakkelijker maakt. Het helpt me om sneller tot een goed idee te komen. AI genereert misschien tien ideeën, maar de kern – de ziel van dat idee – komt nog steeds bij mij vandaan. Vervolgens is het mijn taak om uit die tien variaties de juiste te kiezen en daar écht mee te gaan vliegen. AI versnelt het proces, maar de regie blijft bij de mens. En dat is uiteindelijk wat ons mens maakt: de keuze, de creativiteit en de visie om iets tot leven te brengen.

Je bent veel te zien op en achter het podium en maakt ook (prijswinnende) animaties. Waar haal je de meeste voldoening uit: het podium of het scherm?

Eigenlijk haal ik de meeste voldoening uit de afwisseling. Na het schrijven van een boek, het maken van een show of het afronden van een animatieproject is dat creatieve vaatje voor die specifieke vorm even leeg. Ik geef alles wat ik heb aan zo’n project, en daarna is het tijd om het op een ander vlak weer op te laden. Die wisseling tussen podium, animatie en schrijven houdt me scherp en fris. Het mooie is dat die projecten elkaar vaak organisch afwisselen. Als ik net een grote show heb afgerond, duik ik met nieuwe energie in een animatie of een boek. En soms moeten ideeën even wachten, simpelweg omdat de creatieve tank op dat vlak weer bijgevuld moet worden. Maar dat is juist goed, want die extra tijd laat een idee rijpen. Voor mij is die variatie geen noodzaak, maar een luxe. Het stelt me in staat om telkens weer met een frisse blik en vol energie aan iets nieuws te beginnen. En dat is uiteindelijk waar ik de meeste voldoening uit haal.

Je bent actief in verschillende creatieve disciplines. Hoe blijf je geïnspireerd met alles wat je doet? Heb je bepaalde rituelen of routines die je helpen om scherp en creatief te blijven?

Ik vind discipline belangrijk, dat je er tijd in steekt. Ik heb gemerkt dat als je gewoon rustig doorloopt in een project en niet te veel vrij neemt of gaat lanterfanten, dat er als vanzelf een prachtige basis ontstaat. Het is alleen wel noodzaak op het juiste moment te beginnen: te vroeg en je weet niet wat je moet doen, te laat en je rent al meteen achter de feiten aan. Verder vind ik “leven” het beste ritueel. Door om te gaan met anderen, dingen te doen, uitjes te hebben, lief te hebben of je kapot te ergeren op straat zorgt ervoor dat de ideeënstroom vanzelf op gang komt. Het enige dat ik echt actief doe is de dingen vastleggen, want het zijn vluchtige gedachten die echt vervliegen als je ze niet vastlegt.

Wat mogen we het aankomende culturele seizoen absoluut niet missen? Heb je een persoonlijke aanrader of iets waar je zelf naar uitkijkt?

Voor mij draait inspiratie niet zozeer om magische momenten, maar vooral om discipline. Het klinkt misschien minder romantisch, maar ik geloof dat door gewoon elke dag rustig door te werken aan een project, er vanzelf een sterke basis ontstaat. Het is alsof je een weg aanlegt: elke stap brengt je dichter bij het einddoel, zolang je maar blijft lopen. Wel is het essentieel om op het juiste moment te beginnen. Start je te vroeg, dan weet je vaak nog niet wat je moet doen. Begin je te laat, dan loop je meteen achter de feiten aan. Die timing is iets wat ik door de jaren heen heb leren aanvoelen. Daarnaast is “leven” voor mij het beste ritueel om scherp en creatief te blijven. Omgaan met mensen, dingen ondernemen, liefhebben, maar ook je kapot ergeren op straat – dat zijn de momenten die nieuwe ideeën voeden. Het dagelijks leven is een eindeloze inspiratiebron, als je maar goed om je heen kijkt. Wat ik wél actief doe, is alles vastleggen. Ideeën zijn namelijk vluchtig; als je ze niet opschrijft, zijn ze vaak zo weer verdwenen. Dus ik zorg ervoor dat ik altijd iets bij me heb om gedachten en ingevingen direct te noteren. Dat is misschien wel mijn enige ritueel: vasthouden wat anders vervliegt.

Foto: Artflow AI

Top 5 Dagjes

Theater
Theater De Omval
Theater
Theater De Omval
Theater
2 mei 2026
04:30
Theater de Kampanje
Theater
5 maart 2026
04:15
Theater De Purmaryn
Theater
4 maart 2026
04:30
Theater De Purmaryn